Bir tükenme sendromu ya da ağır iş stresi giderek daha yaygın hale geliyor. Sonuçları büyük olabilir: uzun süreli işten çıkış, gelir kaybı ve psikolojik hasar. Ancak bu durum için kim sorumludur? Çoğu durumda işveren sorumlu olabilir, bir çalışanın aşırı yüklenme veya stres nedeniyle yaşadığı hasarlar için. Bu makalede, Arslan Avukatlarının İş Hukuku Avukatları işverenin sorumluluğu hakkında ne zaman konuşulduğunu, neyi kanıtlamanız gerektiğini ve nasıl tazminat alabileceğinizi açıklıyor.

Psikolojik Hasarda İşveren Sorumluluğu

İşveren sorumluluğu için yasal dayanak, Medeni Kanunun 7.658 maddesi‘nden alınmaktadır. Bu madde, işverenin iş sırasında çalışanın uğradığı hasar için sorumlu olacağını belirtiyor, kendisinin sorumluluklarını tam olarak yerine getirdiğini kanıtlamadığı sürece. Bu sorumluluklar sadece fiziksel kazalar için değil, tükenme sendromu veya aşırı gerilme gibi psikolojik hasarlar için de geçerlidir.

Dolayısıyla, bir işverenin güvenli bir çalışma ortamı sağlaması gerekir – aynı zamanda mental olarak da. Çalışanların sürekli olarak fazla iş yüküne maruz kalmalarını, tacize uğramalarını veya yeterli dinlenme süresi alamamalarını önlemesi gerekir. Bunu yapmazsa, bundan kaynaklanan hasarlar için sorumlu tutulabilir.

İş Stresi ve Tükenme Sendromu ne anlama geliyor?

İş stresi, işin yarattığı gerginliğin uzun süreli bir formudur. Bu durum fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir, örneğin konsantrasyon sorunları, uyku sorunları, korku, depresyon ve bitkinlik. Tükenmişlik, uzun süreli iş stresinin son hali olabilir.

Yaygın Sebepler

• Çok yüksek iş yükü veya gerçekdışı son tarihler
• Destek veya yönetimi eksiklik
• İşyerinde zorbalık veya taciz
• Meslektaşlarınızla veya yöneticilerinizle yaşadığınız çatışmalar
• Bulanık iş gereksinimleri veya sürekli olarak yetersiz eleman

Aşırı yüklenme belirtilerini görmezden gelen bir işveren, özen yükümlülüğünü çiğnemiş olabilir. İş Sağlığı ve Güvenliği Hekimi veya Sağlık ve Güvenlik Birimi tarafından yapılan uyarıları dikkate almaması da aynı durumdadır.

İşveren Ne Zaman Sorumlu Olur?

Hâkim, işverenin aşırı yüklenmeyi önlemek için yeterince çaba gösterip göstermediğinin üzerinde durur. Bu durumda üç ana kriter bulunmaktadır:

1. Psikolojik aşırı yüklenme riski var mıydı?

İşin doğası sürekli olarak yüksek baskıya yol açıyorsa, işverenin ek önlemler alması gerekmektedir. Örneğin işi paylaştırarak, son tarihleri revize ederek veya ek personel görevlendirerek.

2. İşveren zamanında müdahale etti mi?

Bir çalışanın şikayetleri olduğunda veya stres belirtileri gösterdiğinde, işverenin aktif olarak harekete geçmesi gerekir. Eğer bu belirtileri görmezden gelirse, bu durumda özen yükümlülüğünü ihlâl etmiş olur.

3. İş ve şikayetler arasında bir nedensellik bağı var mı?

Çalışanın, şikayetlerin (hem) iş tarafından yaratıldığını göstermesi gerekmektedir. Kanıt yükü temelde çalışanın omuzlarındadır, ancak bu seviye çok yüksek değildir: şikayetlerin iş koşullarıyla ilgili olduğunu makul bir şekilde kanıtlamak yeterlidir.

Daha sonra işveren, özen yükümlülüğünü yerine getirdiğini ya da şikayetlerin başka bir nedenden kaynaklandığını kanıtlamak için savunma yapabilir.

Tükenmişlik ve İş Stresi Durumunda Kanıtlar

Kanıtlar kritik bir rol oynar. Çalışanlar, kendi durumlarını şu şekillerde güçlendirebilirler:

• İş Sağlığı ve Güvenliği Hekimi ya da Sağlık ve Güvenlik Birimi raporları
• İş yükü ya da şikayetler hakkında e-posta yazışmaları
• Meslektaşlarının tanık beyanları
• Personel dosyaları veya performans değerlendirme görüşmeleri
• Sağlık raporu ya da işe geri dönüş sürecine ilişkin raporlar

Tüm iletişimleri ve tıbbi bilgileri özenle saklamak akıllıcadır. Bunlar, bir tazminat talebi sürecinde belirleyici olabilir.

Tükenmişlik Durumunda Tazminat

Tazminat, duruma bağlı olarak farklı kalemleri içerebilir. Bunlar:

• Gelir kaybı (uzun süreli hastalık veya işten çıkma durumlarında)
• Karşılanmayan tıbbi maliyetler
• Psikolojik acı için manevi tazminat
• Emekli maaşı birikimindeki kayıp
• Rehabilitasyon maliyetleri ve hukuki maliyetler

Bazı durumlarda ücret kaybı veya iş sözleşmesinin sona erme tazminatı da devreye girebilir, eğer hizmet ilişkisi hastalık veya iş çatışması nedeniyle sona ererse.

Sorumluluğu Önlemek için İşverenin Yapması Gerekenler

İşverenler, sorumluluklarını ciddiye alarak birçok sorunu önleyebilirler. Önemli tedbirler arasında:

• Düzenli iş yükü ölçümü ve sağlık durumu hakkında görüşmeler
• Güvenlik danışmanlarına ve İş Sağlığı ve Güvenliği Hekimine erişebilme
• Stres belirtilerini tanıma konusunda eğitim alabilen yöneticiler
• Taciz ve istenmeyen davranışlara karşı iyi düşünülmüş bir politika
• Çalışma saatleri ve ulaşılabilirlik hakkında net anlaşmalar

Bu önlemleri alan ve belgeleyen bir işveren, tazminat iddiasında güçlü bir savunma hakkına sahip olur.

Bir İş Çatışması sonrası Tükenmişlik

Tükenmişlik belirtileri genellikle uzun süreli bir iş çatışması veya haksız yere işten çıkarılma durumundan sonra ortaya çıkar. Bu durumlarda, hukuki tavsiye almak çoook önemlidir. Bir avukat, işverenin sorumluluğunu belirlemeye ve maddi tazminat talebinde bulunmaya yardımcı olabilir.

Rehabilitasyon ve İyileşme

Hastalık sırasında, Rehabilitasyon hususunda çift taraflı bir yükümlülük vardır. İşveren uygun iş, danışmanlık ve İş Sağlığı ve Güvenliği Hekimi ile yapılan görüşmeleri sağlamalıdır. Çalışanlar da kendi iyileşmelerine yardımcı olmak için ellerinden geleni yapmalıdır. Rehabilitasyon hakkında anlaşmazlıklar söz konusu olduğunda, SGK veya mahkeme sürecine ihtiyaç duyulabilir.

Tükenmişlik Durumu ve İşveren Sorumluluğuna Dair Sıkça Sorulan Sorular

Tükenmişlik durumu için işverenimi sorumlu tutabilir miyim?

Evet, tükenmişlik durumunun (hem) aşırı iş yükü veya kötü çalışma koşulları tarafından yaratıldığını kanıtlarsanız. Bu durumda, işverenin özen yükümlülüğünü tam olarak yerine getirdiğini kanıtlaması gerekmektedir.

Tükenmişlik durumunda tazminat ne kadar olabilir?

Bu durum, vaka bazlı değişir. Tazminat, şikayetlerin ciddiyeti, gelir kayıpları ve işten çıkma sürecinin süresine bağlı olarak, birkaç bin ila on binlerce euro arasında değişebilir.

Tükenmişlik durumumda kendi hatam da var mı?

Sorumluluk, sadece işverenin zararı önlemek için her şeyi yaptığını kanıtladığı durumda düşer. Kendi hatanız genellikle yalnızca sınırlı bir rol oynar.

Bir avukat mı tutmalıyım?

Evet, sorumluluk ya da tazminat talepleri hakkında anlaşmazlık olduğunda hukuki yardım almak çok önemlidir. Arslan Avukatları ile iletişime geçin ve özel durumunuza ilişkin tavsiyeler alın.

Arslan Avukatları Tükenmişlik ve İş Stresi Durumlarında Yardımcı Olabilir

İş Hukuku Avukatlarımız, tükenmişlik ve iş stresi hakkındaki davalarda geniş bir deneyime sahiptirler. İşverenin sorumlu olup olmadığını değerlendirirler, kanıtların toplanmasına yardımcı olurlar ve sizin için tazminat talep ederler. Hem çalışanlar hem de işverenler, danışmanlık veya bir dava sürecinde yardım için bizimle iletişime geçebilirler.

İşverenin özen yükümlülüğü hakkında bir tazminat talep etme hakkınız olup olmadığını ya da sorularınız olup olmadığını öğrenmek isterseniz, kişisel hukuki tavsiye almak üzere Arslan Avukatları ile iletişime geçin.