Trouwen is een bijzondere gebeurtenis vol liefde en toewijding. Toch is het belangrijk om ook praktisch te blijven en bepaalde zaken goed te regelen voordat je het huwelijksbootje instapt. Huwelijkse voorwaarden helpen je om met een gerust hart aan jullie toekomst te beginnen, door afspraken te maken over bezittingen en schulden. In dit artikel leggen we uit wat huwelijkse voorwaarden zijn, waarom en wanneer je ze zou moeten opstellen, en hoe ze invloed kunnen hebben tijdens en na je huwelijk.
Wat zijn huwelijkse voorwaarden?
Huwelijkse voorwaarden zijn afspraken tussen aanstaande echtgenoten over de verdeling van bezittingen, schulden en andere financiële zaken tijdens het huwelijk en in geval van een scheiding. Deze afspraken worden vastgelegd in een notariële akte en hebben als doel om duidelijkheid te verschaffen over de rechten en plichten van beide partners.
Met huwelijkse voorwaarden bepaal je zelf wat van wie is en hoe financiële zaken geregeld worden. Dit kan bijvoorbeeld bescherming bieden als een van jullie een eigen bedrijf heeft, of om eigendommen en schulden van elkaar gescheiden te houden.
Wat regel je precies met huwelijkse voorwaarden?
In huwelijkse voorwaarden (of partnerschapsvoorwaarden) maak je samen concrete afspraken over wie welke bezittingen en schulden heeft tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Je legt bijvoorbeeld vast:
- Wat privébezit blijft en wat gemeenschappelijk wordt
- Hoe inkomsten en uitgaven verdeeld worden
- Hoe je omgaat met vermogen, schenkingen of erfenissen
- Wat er gebeurt met bezittingen en schulden als je uit elkaar gaat
Deze afspraken stel je altijd op bij een notaris, zodat alles officieel en rechtsgeldig is vastgelegd. Zo voorkom je onduidelijkheden en vervelende verrassingen, nu én in de toekomst.
Afspraken maken over vermogen bij overlijden
Een veelgestelde vraag is of je in de huwelijkse voorwaarden ook regelingen kunt treffen voor het geval een van jullie overlijdt. Het antwoord is: ja, dat kan zeker. Je kunt bijvoorbeeld bepalen wat er met het gezamenlijke of persoonlijke vermogen gebeurt bij overlijden, zelfs als je kiest voor ‘koude uitsluiting’ – waarbij alle bezittingen en schulden strikt gescheiden blijven tijdens het huwelijk.
Met een slimme bepaling in de huwelijkse voorwaarden kun je afspreken dat bij overlijden het vermogen tóch geheel of gedeeltelijk ten goede komt aan de langstlevende partner. Het deel dat toebehoort aan de overledene, gaat dan via de wettelijke weg naar diens erfgenamen, tenzij jullie ervoor kiezen om hiervan af te wijken. Hierover kun je samen heldere afspraken vastleggen, bijvoorbeeld in combinatie met een testament.
Dit geeft rust en duidelijkheid voor beide partners – niet alleen tijdens het huwelijk, maar ook voor de afwikkeling daarna.
Wat is koude uitsluiting?
‘Koude uitsluiting’ is een specifieke vorm van huwelijkse voorwaarden waarbij alle bezittingen en inkomsten strikt gescheiden blijven. In feite blijft alles dat van jou was, vóór én tijdens het huwelijk, volledig van jou – en dat geldt ook voor je partner. Er wordt dus niets gedeeld: niet je spaargeld, niet je huis, en ook niet eventuele schulden. Elk houdt zijn eigen vermogen, zonder gezamenlijke bezittingen op te bouwen.
Dit systeem klinkt misschien een beetje zakelijk, maar het kan juist voor duidelijkheid zorgen, bijvoorbeeld als een van jullie zakelijk risico loopt of privévermogen wil beschermen. Het is belangrijk om te weten dat bij koude uitsluiting zelfs inkomsten tijdens het huwelijk niet worden gedeeld. Hierdoor is er extra duidelijkheid, maar het betekent ook dat partners financieel volledig op zichzelf staan.
Waarom en wanneer trouwen met huwelijkse voorwaarden?
Voor 2018 was de standaard in Nederland dat huwelijken werden gesloten in algehele gemeenschap van goederen, waarbij alle bezittingen en schulden gezamenlijk werden. Sinds 1 januari 2018 geldt de beperkte gemeenschap van goederen, waarbij alleen de bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk ontstaan, gemeenschappelijk zijn. Bezittingen en schulden van voor het huwelijk blijven persoonlijk.
Verschillende vormen van huwelijkse voorwaarden
Met huwelijkse voorwaarden kun je zelf afspraken maken over hoe jullie bezittingen en schulden verdeeld zijn. Er zijn verschillende mogelijkheden, zoals:
- Gemeenschap van goederen: Jullie kiezen ervoor om (bijna) alles samen te delen, net als vóór 2018 gebruikelijk was.
- Koude uitsluiting: Alles blijft strikt gescheiden; ieder behoudt zijn of haar eigen vermogen, inkomen en eventuele schulden.
- Maatwerkafspraken: Je kunt allerlei afspraken maken die hier tussenin liggen, bijvoorbeeld over de verdeling van de woning, inkomen, de omgang met een eigen bedrijf, pensioen, of hoe erfenissen en schenkingen worden behandeld.
Door samen te bepalen wat bij wie hoort, voorkom je onduidelijkheden en kun je rekening houden met persoonlijke situaties zoals het hebben van een eigen onderneming of het beschermen van een familiekapitaal.
Toch kan het verstandig zijn om huwelijkse voorwaarden op te stellen, bijvoorbeeld in de volgende situaties:
- Bescherming van een eigen bedrijf: Huwelijkse voorwaarden kunnen ervoor zorgen dat het bedrijf van één partner buiten de gemeenschap van goederen blijft.
- Beperken van financiële risico’s: Hiermee voorkom je dat schulden van de ene partner invloed hebben op het vermogen van de ander.
- Erfenissen of schenkingen: Je kunt bepalen dat erfenissen en schenkingen privévermogen blijven, ook na het huwelijk.
- Vermogensverdeling bij scheiding: Huwelijkse voorwaarden bieden een duidelijke leidraad voor de verdeling van bezittingen en schulden bij een scheiding.
Huwelijkse voorwaarden opstellen (ook na het huwelijk)
Huwelijkse voorwaarden worden voor het huwelijk opgesteld, maar kunnen ook tijdens het huwelijk nog worden afgesproken. Hiervoor moeten beide partners naar een notaris. Ook kunnen bestaande huwelijkse voorwaarden worden aangepast. Dit kan bijvoorbeeld van belang zijn als de financiële situatie verandert, zoals bij de start van een onderneming of bij een verwachte erfenis.
Wanneer gaan nieuwe of aangepaste huwelijkse voorwaarden in?
De nieuwe of aangepaste huwelijkse voorwaarden gaan in zodra jullie bij de notaris de akte hebben ondertekend. Vanaf dat moment zijn de gemaakte afspraken rechtsgeldig en van kracht. In sommige gevallen, bijvoorbeeld als jullie minder dan drie jaar getrouwd zijn en het de eerste keer is dat je huwelijkse voorwaarden opstelt, kun je met de notaris afstemmen dat de afspraken met terugwerkende kracht gelden vanaf de datum van jullie huwelijk. Bespreek dus altijd met de notaris welke mogelijkheden er in jullie situatie zijn.
Huwelijkse voorwaarden aanpassen
Het is mogelijk om tijdens het huwelijk de voorwaarden aan te passen. Dit kan handig zijn als de omstandigheden veranderen, zoals het opstarten van een eigen bedrijf of een andere financiële situatie. Dit vergt wederom een notariële akte, waarbij de gewijzigde afspraken worden vastgelegd.
Hoofdelijke aansprakelijkheid bij aanpassing van huwelijkse voorwaarden
Veel stellen vragen zich af of ze hoofdelijk aansprakelijk blijven voor gezamenlijke schulden als ze hun huwelijkse voorwaarden wijzigen, bijvoorbeeld wanneer een schuld voortaan maar op één naam komt te staan. Het antwoord is dat de hoofdelijke aansprakelijkheid doorgaans blijft bestaan voor schulden die gezamenlijk zijn afgesloten, zelfs als deze op papier aan één partner worden toebedeeld.
Dit betekent dat de schuldeiser beide partners mag aanspreken voor het volledige bedrag, ongeacht de nieuwe afspraken in de huwelijkse voorwaarden. Mocht één van de partners uiteindelijk de schuld volledig afbetalen, terwijl volgens de voorwaarden de ander hiervoor verantwoordelijk was, dan kan degene die te veel heeft betaald dat bedrag terugvorderen bij de andere partner. Wanneer daar discussie over ontstaat, kan de rechter om een oordeel gevraagd worden.
Laat je hierover altijd goed adviseren door een notaris, zodat je precies weet wat de gevolgen zijn van het aanpassen van de huwelijkse voorwaarden voor jullie persoonlijke situatie.
Wat zijn de kosten van huwelijkse voorwaarden?
De kosten voor het opstellen van huwelijkse voorwaarden variëren afhankelijk van de notaris of mediator die je kiest. Gemiddeld beginnen de kosten voor huwelijkse voorwaarden bij een notaris rond de €950,-, inclusief inschrijving in het huwelijksgoederenregister. Wanneer je kiest voor premarital mediation, waarbij je samen met een mediator de voorwaarden opstelt, kunnen de kosten variëren tussen de €350,- en €800,- (exclusief btw). Hier komen nog de notariskosten bij om de akte vast te leggen.
Huwelijkse voorwaarden bij scheiding
Als jullie besluiten te scheiden en huwelijkse voorwaarden hebben, worden de bezittingen en schulden verdeeld volgens de afspraken in die voorwaarden. Dit zorgt voor meer duidelijkheid en kan langdurige en ingewikkelde scheidingsprocedures voorkomen. Echter, sommige zaken kunnen alsnog voor discussie zorgen, bijvoorbeeld als niet alle scenario’s duidelijk genoeg zijn omschreven.
Uitzondering bij minder dan drie jaar getrouwd
Ben je minder dan drie jaar getrouwd en wil je (voor het eerst) huwelijkse voorwaarden opstellen? In sommige gevallen is het mogelijk dat deze voorwaarden met terugwerkende kracht gelden vanaf de datum van het huwelijk. Hiervoor moet je samen duidelijke afspraken maken en deze vastleggen bij de notaris. Dit kan handig zijn als je pas later besluit om zaken formeel te regelen, maar wel wilt dat de afspraken vanaf het begin van jullie huwelijk van kracht zijn.
Let wel op: dit is niet altijd automatisch het geval, sommige situaties vereisen extra aandacht of toestemming. Het is daarom verstandig om tijdig juridisch advies in te winnen, zodat je zeker weet waar je aan toe bent.
Gezamenlijke schuld op naam van één persoon zetten: kan dat?
Stel, jullie willen een schuld die samen is aangegaan op naam van één partner zetten na het maken van huwelijkse voorwaarden. Kan dat zomaar? In de praktijk blijkt dit vaak lastiger dan gedacht.
Bij de meeste schulden, zoals een gezamenlijke lening of hypotheek, zijn jullie beiden hoofdelijk aansprakelijk. Dat houdt in dat de bank of andere schuldeiser altijd bij beide partners terecht kan voor het volledige bedrag, ongeacht wat er in jullie huwelijkse voorwaarden is afgesproken. Zelfs wanneer jullie in onderling overleg besluiten dat één van de partners de schuld voortaan alleen op zich zal nemen, blijft de schuldeiser toch het recht houden om beiden aan te spreken.
Betaalt vervolgens de partner die volgens de huwelijkse voorwaarden niet meer verantwoordelijk zou zijn, dan ontstaat meestal een regresrecht. Dit betekent dat deze partner het betaalde bedrag kan terugvragen bij de andere partner. Werkt de andere partner niet mee, dan kun je hiervoor eventueel naar de rechter stappen. Overleg in zo’n situatie altijd met een notaris hoe je dit het beste kunt aanpakken, om verdere conflicten te voorkomen.
Het is daarom verstandig om bij gezamenlijke schulden vooraf goed te bespreken of én hoe je ze eventueel kunt splitsen, en duidelijke afspraken te maken over de verdeling van deze verplichtingen. Zo weten jullie beiden waar jullie aan toe zijn bij een scheiding of wijziging van de voorwaarden.
Wat mag je niet afspreken in huwelijkse voorwaarden?
Hoewel jullie veel vrijheid hebben bij het opstellen van huwelijkse voorwaarden, zijn er bepaalde afspraken die wettelijk niet zijn toegestaan. Het is ook belangrijk te weten dat de wet niet toestaat dat partneralimentatie wordt uitgesloten in huwelijkse voorwaarden. Partneralimentatie moet dus alsnog worden berekend bij een scheiding, tenzij de ontvanger hiervan afziet.
Verder mogen huwelijkse voorwaarden niet in strijd zijn met de wet of met de goede zeden. Zo kun je bijvoorbeeld geen afspraken maken die tot doel hebben één van de partners te benadelen, of afspraken die een van beide partners verplichten afstand te doen van fundamentele rechten. Denk aan afspraken waarbij je afspreekt om geen kinderalimentatie te betalen, of zaken regelt die de wettelijke verdeling van pensioenrechten volledig buitenspel zetten—ook dit is niet toegestaan.
Kortom: de notaris of mediator zal controleren of jullie afspraken rechtsgeldig zijn, maar het is goed om zelf vooraf te weten welke grenzen de wet stelt aan huwelijkse voorwaarden.
Wat als er geen afspraken zijn gemaakt over de vermogensverdeling bij scheiding?
Hebben jullie in de huwelijkse voorwaarden geen duidelijke afspraken gemaakt over hoe het vermogen moet worden verdeeld bij een scheiding? Dan zal dit alsnog samen moeten worden besproken en vastgelegd. Vaak gebeurt dit tijdens het opstellen van het echtscheidingsconvenant. Blijven bepaalde zaken onduidelijk of ontstaan er meningsverschillen, dan kan het zijn dat er alsnog onderhandeld moet worden of dat de rechter een beslissing moet nemen over de verdeling. Het is daarom verstandig om zoveel mogelijk scenario’s van tevoren op te nemen in de huwelijkse voorwaarden, zodat discussies – en extra juridische kosten – zo veel mogelijk worden voorkomen.
Wat gebeurt er met huwelijkse voorwaarden bij overlijden?
Huwelijkse voorwaarden spelen niet alleen een rol bij scheiding, maar zijn ook van belang wanneer één van de partners overlijdt. In principe eindigt het huwelijk op het moment van overlijden, en daarmee vervallen de originele afspraken uit de huwelijkse voorwaarden. Toch kun je in de voorwaarden bijzondere regelingen opnemen voor deze situatie.
Vaak kiezen partners ervoor om bij zogenoemde koude uitsluiting (waarbij het vermogen strikt gescheiden blijft) af te spreken dat bij overlijden de bezittingen alsnog gelijk verdeeld worden. Dit betekent dat het vermogen van de overleden partner volgens de afspraken wordt verdeeld, meestal met de erfgenamen als begunstigden.
Het is daarom verstandig om niet alleen bij het opstellen van huwelijkse voorwaarden, maar ook bij het opmaken van een testament stil te staan bij de gevolgen van overlijden. Zo voorkom je onaangename verrassingen en weet je zeker dat jouw wensen goed vastliggen.
Wat als je ex-partner niet meewerkt aan de aflossing van een gezamenlijke schuld?
Hebben jullie samen een schuld, maar weigert je ex-partner mee te betalen? Dan blijf je als hoofdelijk schuldenaar beiden verantwoordelijk tegenover de schuldeiser. Dit houdt in dat de bank of andere geldverstrekker het gehele openstaande bedrag bij ieder van jullie afzonderlijk mag vorderen – ook als jullie onderling hebben afgesproken dat één van beiden de schuld betaalt.
Als jij noodgedwongen het volledige bedrag hebt betaald, terwijl volgens de huwelijkse voorwaarden jouw ex-partner (deels) aansprakelijk was, kun je dit bedrag op je ex terugvorderen. Wil je ex niet meewerken aan een eerlijke verdeling? Dan kun je de gang naar de rechter maken om jouw aandeel terug te eisen. Het is verstandig om hierover eerst advies in te winnen bij een gespecialiseerde notaris of advocaat. Zo weet je zeker welke stappen je het beste kunt zetten in jouw specifieke situatie.
Huwelijkse voorwaarden regelen met een persoonlijke aanpak
Steeds meer stellen kiezen ervoor om huwelijkse voorwaarden op te stellen via een premarital mediator. Hierbij wordt de toekomst van jullie huwelijk uitgebreid besproken en worden persoonlijke afspraken op maat gemaakt. Door een mediator in te schakelen, kunnen jullie op een constructieve manier jullie financiële en praktische zaken vastleggen, waardoor de huwelijkse voorwaarden volledig zijn afgestemd op jullie wensen.
Bij Arslan Advocaten bieden wij deskundige begeleiding bij het opstellen van huwelijkse voorwaarden. Of je nu advies wilt voor het huwelijk of tijdens het huwelijk voorwaarden wilt aanpassen, onze familierechtadvocaten staan voor je klaar. Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie en advies.
