Tijdens een echtscheiding blijven beide partners vaak verantwoordelijk voor het betalen van de vaste lasten, zoals de hypotheek of huur, totdat er definitieve afspraken zijn gemaakt. Of het nu gaat om een koopwoning of een huurwoning, het is belangrijk om te weten hoe de betalingsverplichtingen verdeeld worden. In dit artikel geven we een overzicht van de regels en mogelijkheden voor zowel koop- als huurwoningen tijdens een scheiding.

1. Koopwoning tijdens echtscheiding

Als je samen een koopwoning hebt, zijn beide partners juridisch verantwoordelijk voor de hypotheek totdat de woning officieel is verdeeld. Er zijn drie mogelijkheden:

• Woning verkopen: Jullie kunnen besluiten de woning te verkopen en de opbrengst of restschuld te verdelen. Totdat de verkoop is afgerond, moeten beide partijen de hypotheek blijven betalen.

Restschuld en de Nationale Hypotheek Garantie (NHG)

Bij een scheiding kan het voorkomen dat jullie het huis moeten verkopen en er een restschuld overblijft. Hebben jullie een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (NHG), dan biedt NHG in bepaalde gevallen bescherming tegen deze restschuld. Maar let op: deze kwijtschelding geldt alleen als de verkoop van de woning echt noodzakelijk is door de scheiding.

Dit houdt in:

• De restschuld kan worden kwijtgescholden als het niet mogelijk is dat één van beiden de hypotheek zelfstandig voortzet, waardoor verkoop onvermijdelijk is.
• Kan één van de partners echter de volledige hypotheeklast op eigen inkomen dragen, maar kiezen jullie er zelf voor om de woning toch te verkopen? Dan ziet de NHG dit niet als strikt noodzakelijk en zijn jullie zelf verantwoordelijk voor het aflossen van een eventuele restschuld.

Het is dus belangrijk om vóór de verkoop goed na te gaan of NHG-kwijtschelding in jullie situatie mogelijk is.

Restschuld en NHG bij verkoop na scheiding

Veel mensen denken dat de Nationale Hypotheekgarantie (NHG) altijd de restschuld dekt als je je huis moet verkopen na een scheiding, maar dat klopt niet in alle gevallen. NHG springt alleen bij als de verkoop van de woning echt noodzakelijk is door de scheiding en als aan alle voorwaarden wordt voldaan.

Besluit je samen het huis te verkopen, maar heeft één van jullie eigenlijk voldoende inkomen om de hypotheek alleen te dragen? Dan ziet NHG dit niet automatisch als een gedwongen verkoop vanwege scheiding. In zo’n situatie draai je dus zelf op voor een eventuele restschuld, zelfs als je hypotheek onder NHG valt. Het is dus belangrijk om goed te informeren of je aan de NHG-voorwaarden voldoet voordat je samen een beslissing neemt over de verkoop van de woning.

• Let op: Neem altijd contact op met je hypotheekadviseur of de NHG voor jouw specifieke situatie. Zo kom je niet voor verrassingen te staan bij de afwikkeling van de hypotheek.
• Woning overnemen: Een van de partners kan de ander uitkopen en de woning op zijn/haar naam zetten.

Hypotheekvoorwaarden bij overname van het leningdeel

Blijven de voorwaarden hetzelfde als één partner het leningdeel van de ander overneemt? Dat is niet altijd het geval. Veel mensen denken dat het leningdeel dat zij van hun ex-partner overnemen automatisch onder dezelfde voorwaarden valt als hun oorspronkelijke hypotheek. Dit klopt echter niet.

Zodra je het leningdeel van je ex-partner wilt overnemen, gelden vaak de actuele hypotheekregels op het moment van de overname. Dat betekent bijvoorbeeld dat je voor het overgenomen deel verplicht kunt zijn om af te lossen volgens de sinds 2013 geldende annuïtaire of lineaire aflossingsvormen. Hierdoor kan je maandlast stijgen ten opzichte van de oude situatie.

Het is verstandig dit goed te bespreken met je hypotheekadviseur of bank, zodat je precies weet wat de gevolgen zijn wanneer je het leningdeel van je ex-partner overneemt. De partner die in de woning blijft, is daarna volledig verantwoordelijk voor de hypotheek. Totdat de uitkoopprocedure juridisch is afgerond, blijft de oorspronkelijke hypotheek voor beide partijen gelden.

Hypotheekrenteaftrek na een scheiding: hoe zit dat precies?

De vraag wie de hypotheekrente mag aftrekken bij een scheiding is niet altijd even eenvoudig. Zolang jullie nog allebei eigenaar zijn en allebei (mee)betalen aan de hypotheek, mag ieder zijn eigen deel van de betaalde hypotheekrente aftrekken bij de belastingaangifte.

Er geldt echter een overgangsregeling: tot maximaal twee jaar na het uit elkaar gaan mogen beide ex-partners hun deel van de hypotheekrente in aftrek brengen, mits ze de rente daadwerkelijk zelf betalen. Na die periode vervalt dit recht voor degene die de woning heeft verlaten, tenzij het huis inmiddels volledig op naam van de achterblijvende partner staat.

Wil je na die twee jaar recht blijven houden op volledige hypotheekrenteaftrek, dan moet de uitkoop en overschrijving bij de bank en notaris rond zijn, zodat de woning en de hypotheek geheel op jouw naam staan. Let op: de bank toetst altijd eerst of je het huis en de lasten alleen kunt dragen voordat ze meewerken aan deze wijziging.

Moet het overgenomen leningdeel voldoen aan de nieuwe hypotheekregels?

Ja, het is belangrijk om te weten dat als je na de scheiding het hypotheekdeel van je ex-partner overneemt, hier andere voorwaarden voor kunnen gelden dan voor jouw oorspronkelijke leningdeel. Voor het gedeelte van de hypotheek dat je overneemt, moet je voldoen aan de hypotheekregels die op dat moment van kracht zijn. Dit betekent vaak dat je voor het overgenomen deel verplicht moet aflossen en mogelijk niet dezelfde renteaftrek kunt behouden als voor jouw eigen deel. Deze regelgeving geldt sinds 2013 en is bedoeld om aflossing te stimuleren. Dit kan dus invloed hebben op de manier waarop je de lening moet aflossen en hoe de hypotheeklasten fiscaal behandeld worden.

Profiteren van een lagere hypotheekrente na de scheiding

Wie na de scheiding het gezamenlijk huis verlaat en zelf een nieuwe woning koopt, komt vaak in aanmerking voor de actuele – en meestal lagere – hypotheekrente. Dit kan aantrekkelijk zijn als de rente op de bestaande hypotheek hoger ligt dan de tarieven die banken op dit moment aanbieden. Door het afsluiten van een nieuwe hypotheek bij bijvoorbeeld Rabobank, ING of ABN AMRO, kan de maandlast voor de vertrekkende partner flink dalen. Houd er wel rekening mee dat de voorwaarden per situatie verschillen.

Blijf je dezelfde hypotheekrente betalen?

Wanneer één van jullie het hypotheekdeel van de ander overneemt, wordt de bestaande hypotheek vaak simpelweg voortgezet. Dit betekent dat de huidige rente doorgaans blijft gelden, ook na de scheiding. Je profiteert dus niet automatisch van een lagere rente wanneer je de hypotheek volledig op één naam zet; de voorwaarden blijven meestal gelijk tot het einde van de oorspronkelijke rentevaste periode.

Gaat de vertrekkende partner echter een nieuwe woning kopen en afsluiten, dan kan hij of zij wél profiteren van de actuele – vaak lagere – rente op dat moment. Dit verschil in rente kan soms tot verwarring of onvrede leiden, vooral als de vertrekkende partner een stuk voordeliger uit is.

• Tijdelijke afspraken: Het is gebruikelijk om tijdens de scheidingsprocedure tijdelijke afspraken te maken over wie de hypotheek betaalt, vooral als één van de partners in de woning blijft wonen.

Bij een koopwoning is het essentieel om snel tot afspraken te komen, omdat de financiële lasten hoog kunnen oplopen. Zolang de hypotheek op beide namen staat, blijven beide partners aansprakelijk.

Hypotheekrenteaftrek na de scheiding: hoe lang mag dat nog?

Na de scheiding mogen beide ex-partners gedurende maximaal twee jaar de hypotheekrente blijven aftrekken voor het deel dat zij zelf betalen. Deze termijn geldt vanaf het moment dat één van de ex-partners de woning verlaat, maar de hypotheek nog op beide namen staat. Het is dus belangrijk om deze periode goed in de gaten te houden en tijdig afspraken te maken over de definitieve verdeling van de woning en de hypotheek.

Hypotheekrenteaftrek en de fiscus: voorkom problemen

Om te voorkomen dat je na de scheiding in de knel komt met de hypotheekrenteaftrek, is het verstandig om binnen twee jaar de woning en hypotheek officieel op één naam te laten zetten. Dit vereist dat de bank eerst beoordeelt of degene die blijft ook daadwerkelijk alleen aan de hypotheekverplichtingen kan voldoen. Zodra de bank akkoord is, kan de notaris het huis en de hypotheek op naam van één partner zetten. Zo voldoe je aan de eisen van de Belastingdienst en voorkom je fiscale problemen rondom de aftrekbaarheid van de hypotheekrente.

2. Huurwoning tijdens echtscheiding

Voor huurwoningen gelden andere regels. De verantwoordelijkheden hangen af van het huurcontract en wie daarop vermeld staat. De volgende situaties kunnen zich voordoen:

• Gezamenlijk huurcontract: Als het huurcontract op beide namen staat, blijven beide partners verantwoordelijk voor de huur totdat het contract wordt gewijzigd of opgezegd, zelfs als één van de partners het huis verlaat.
• Huurcontract op één naam: Als het huurcontract op naam van één van de partners staat, blijft die persoon verantwoordelijk voor de huur. De andere partner heeft dan geen juridische verplichtingen, maar er kunnen wel tijdelijke afspraken worden gemaakt.
• Toewijzing van de huurwoning: In sommige gevallen kan de rechter beslissen wie in de huurwoning mag blijven wonen, bijvoorbeeld als er kinderen betrokken zijn. De partner die voor de kinderen zorgt, kan het recht krijgen om in de woning te blijven, terwijl de andere partner vertrekt. De huurder blijft verantwoordelijk voor het betalen van de huur.

Afspraken tijdens en na de scheiding

Of het nu om een koop- of huurwoning gaat, het is belangrijk om tijdens de scheiding heldere afspraken te maken over de verdeling van de kosten. Deze afspraken kunnen worden vastgelegd in een echtscheidingsconvenant. Als jullie er samen niet uitkomen, kan de rechter bepalen wie verantwoordelijk is voor welke betalingen totdat de scheiding officieel is afgerond.

Daarnaast kan het nodig zijn om alimentatie of andere financiële compensatie af te spreken, zodat één van de partners niet met onevenredig hoge kosten blijft zitten. Ook hierover kunnen afspraken worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant.

Hulp nodig?

Heb je vragen over de verdeling van vaste lasten tijdens een echtscheiding of wil je hulp bij het opstellen van een echtscheidingsconvenant? De familierechtadvocaten van Arslan Advocaten staan voor je klaar om je te helpen bij een eerlijk en zorgvuldige afwikkeling van de scheiding. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend advies.