Patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat wat zij met hun arts bespreken, niet zomaar met anderen wordt gedeeld.
Dat vertrouwen vormt de kern van de medische zorg. Daarom is elke arts wettelijk verplicht om zich te houden aan het beroepsgeheim.
Toch komt het voor dat medische gegevens onterecht worden gedeeld — met familieleden, werkgevers, verzekeraars of andere instanties. In deze blog leggen wij uit wat het beroepsgeheim inhoudt, wanneer een arts informatie mag delen, en wat u kunt doen als uw privacy is geschonden.
Wat houdt het beroepsgeheim in?
Het beroepsgeheim betekent dat een arts geen informatie over een patiënt mag delen met derden, tenzij daarvoor toestemming is gegeven of een wettelijke uitzondering geldt.
Deze verplichting is vastgelegd in:
-
de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), en
-
de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG).
Het beroepsgeheim geldt niet alleen voor artsen, maar ook voor:
-
verpleegkundigen, fysiotherapeuten en psychologen;
-
tandartsen, specialisten en andere zorgverleners;
-
en iedereen die beroepsmatig toegang heeft tot medische gegevens, zoals doktersassistenten en administratief personeel.
Kort gezegd: alles wat een patiënt vertelt, alles wat wordt onderzocht en alles wat in het dossier staat, valt onder het beroepsgeheim.
Waarom bestaat het beroepsgeheim?
Het beroepsgeheim is bedoeld om het vertrouwen tussen arts en patiënt te beschermen.
Zonder dat vertrouwen zouden veel mensen terughoudend zijn om open te praten over hun klachten, angsten of voorgeschiedenis.
Het beroepsgeheim heeft dus een dubbele functie:
-
Bescherming van de privacy van de patiënt, en
-
Bevordering van goede zorgverlening.
Een arts mag alleen goede zorg verlenen als de patiënt volledig eerlijk durft te zijn — en dat kan alleen wanneer medische informatie vertrouwelijk blijft.
Wanneer mag een arts wél informatie delen?
In principe mag een arts niets delen zonder toestemming.
Maar er zijn uitzonderingen waarin het delen van informatie gerechtvaardigd of zelfs verplicht kan zijn.
De belangrijkste uitzonderingen zijn:
-
Toestemming van de patiënt
Als de patiënt expliciet toestemming geeft om bepaalde gegevens te delen (bijvoorbeeld met een partner of behandelend specialist), mag dat.
Deze toestemming moet vrijwillig, specifiek en geïnformeerd zijn. -
Wettelijke verplichting
In sommige gevallen is een arts wettelijk verplicht om informatie te verstrekken, bijvoorbeeld:-
aan de GGD bij meldingsplichtige infectieziekten;
-
aan de politie of justitie bij een gerechtelijk bevel;
-
aan verzekeraars bij bepaalde medisch-juridische onderzoeken, mits de patiënt daarvoor toestemming heeft gegeven.
-
-
Zwaarwegend belang
In zeldzame situaties mag een arts het beroepsgeheim doorbreken als er een zwaarwegend maatschappelijk belang is, zoals het voorkomen van ernstig gevaar voor anderen.
Dit mag alleen als er geen andere manier is om dat gevaar af te wenden.
Een arts moet in zo’n geval altijd kunnen uitleggen waarom hij zijn geheimhoudingsplicht heeft doorbroken — en die beslissing zorgvuldig vastleggen.
Wanneer is sprake van schending van het beroepsgeheim?
Er is sprake van een schending als een arts informatie deelt zonder wettelijke grondslag of toestemming van de patiënt.
Dat kan bijvoorbeeld gaan om:
-
het doorgeven van medische gegevens aan de werkgever;
-
het bespreken van uw situatie met familieleden zonder toestemming;
-
het delen van informatie met een verzekeraar of gemeente zonder dat u dit wist;
-
het onbeveiligd verzenden van medische informatie per e-mail;
-
of het inzien van uw dossier door onbevoegd personeel.
Een dergelijke schending is niet alleen een inbreuk op uw privacy, maar kan ook leiden tot tuchtrechtelijke, civielrechtelijke en strafrechtelijke gevolgen voor de arts.
Gevolgen voor de arts bij schending
Een arts die zijn beroepsgeheim schendt, kan te maken krijgen met:
-
een tuchtrechtelijke maatregel (zoals een waarschuwing, berisping of zelfs doorhaling in het BIG-register);
-
aansprakelijkheid voor schadevergoeding, als u schade heeft geleden door de schending;
-
en in uitzonderlijke gevallen zelfs strafrechtelijke vervolging.
Daarnaast kan een patiënt ook klagen bij het ziekenhuis, de klachtencommissie of de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Wat kunt u doen bij schending van uw beroepsgeheim?
Als u vermoedt dat uw medische gegevens onterecht zijn gedeeld, kunt u de volgende stappen ondernemen:
-
Vraag uitleg aan de arts of zorginstelling
Informeer eerst bij uw arts of instelling wat er precies is gebeurd en waarom uw gegevens zijn gedeeld.
Soms blijkt dat er wél toestemming was of dat sprake was van een wettelijke plicht. -
Vraag inzage in uw dossier
U heeft recht op inzage in uw medisch dossier. Daaruit kan blijken wie toegang had en welke gegevens zijn verstrekt.
Lees meer hierover in onze blog Medisch dossier: inzage, kopie en correctie. -
Dien een klacht in bij de zorgaanbieder
Iedere zorginstelling is verplicht een klachtenregeling te hebben. U kunt schriftelijk aangeven wat er volgens u is misgegaan. -
Dien een klacht in bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP)
Als uw medische gegevens zonder rechtmatige grondslag zijn gedeeld, kunt u een klacht indienen bij de AP wegens schending van de AVG (privacywetgeving). -
Schakel een advocaat in
Als er schade is ontstaan – bijvoorbeeld emotionele schade of reputatieschade – kunt u overwegen de arts of instelling aansprakelijk te stellen.
Bewijs bij een beroepsgeheim-schending
In veel gevallen is het lastig om te bewijzen dat uw gegevens daadwerkelijk zijn gedeeld.
Een advocaat kan helpen door:
-
op grond van de AVG of WGBO inzage te eisen in logbestanden (wie heeft uw dossier bekeken?);
-
getuigen te horen;
-
en de correspondentie met zorgverleners juridisch te analyseren.
Bij Arslan Advocaten ondersteunen wij patiënten bij het verzamelen van dit bewijs en bij het opstellen van een formele aansprakelijkstelling.
De relatie met medische aansprakelijkheid
Een schending van het beroepsgeheim kan op zichzelf al een grond voor schadevergoeding zijn, maar speelt ook vaak een rol binnen bredere medische aansprakelijkheidszaken.
Bijvoorbeeld:
-
wanneer vertrouwelijke informatie is gedeeld met een verzekeraar tijdens een lopende letselschadezaak;
-
of wanneer medische gegevens zijn gebruikt zonder toestemming in een juridische procedure.
In zulke situaties kan sprake zijn van zowel een schending van de privacyrechten als een medische fout.
Meer hierover leest u in onze blog Medische aansprakelijkheid: wanneer is een arts of ziekenhuis aansprakelijk?.
Waarom juridische hulp belangrijk is
Schending van het beroepsgeheim is juridisch complex en raakt zowel het gezondheidsrecht als het privacyrecht.
Bij Arslan Advocaten beoordelen wij of er sprake is van een onrechtmatige handeling, helpen wij u bij het verkrijgen van bewijs, en verhalen wij eventuele schade op de verantwoordelijke partij.
Onze hulp is kosteloos voor slachtoffers, omdat de kosten worden verhaald op de aansprakelijke partij.
Waarom kiezen voor Arslan Advocaten?
-
Gespecialiseerd in medische aansprakelijkheid en gezondheidsrecht
-
Deskundig in privacy- en beroepsgeheimzaken
-
Hulp bij klachten, schadeclaims en bewijsvergaring
-
Kosteloze juridische bijstand voor slachtoffers
Wij zorgen dat uw medische privacy wordt beschermd – en dat schendingen niet zonder gevolgen blijven.