Als gevolg van het Corona-virus verkeren veel werknemers in een onzekere positie. Veel werknemers lopen met vragen waarop zij het antwoord niet weten. Het internet zit vol artikelen over de rechten van werkgevers. In dit artikel beantwoorden wij door werknemers veelgestelde vragen.
Mag ik als werknemer weigeren om naar werk te gaan?
Het advies vanuit het RIVM is momenteel om zoveel mogelijk thuis te werken. Op grond van de beginselen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap moeten werkgevers en werknemers dit advies opvolgen. Dit betekent dat een werknemer die thuis kan werken ook in de gelegenheid moet worden gesteld om thuis te kunnen werken. Als de werkomgeving echter voldoet aan de eisen die het RIVM stelt en de richtlijnen van het RIVM worden nageleefd, kan de werkgever terecht vragen om te verschijnen op het werk. Zeker als de werkgever daarbij een zwaarwegend belang heeft.
Mag een werkgever mij verbieden om naar werk te gaan?
Een werknemer heeft in beginsel recht op tewerkstelling. Dit betekent dat een werknemer niet zomaar mag worden verboden om naar werk te komen. Dit kan anders zijn wanneer daar een gegronde reden voor is. Het advies van de overheid om – indien mogelijk – zoveel mogelijk thuis te werken of een werknemer die gezondheidsklachten vertoont, kunnen dergelijke gegronde redenen zijn. In dergelijke situaties kan een werknemer dan ook worden verboden om naar werk te komen.
Welke rechten heb ik als ouder nu de scholen zijn gesloten?
Een werkende ouder kan, wanneer dat in een individuele situatie noodzakelijk blijkt te zijn, enkele dagen tijd krijgen om opvang te regelen. Dit wordt calamiteitenverlof genoemd. Als het kind ziek is, dan kan er na het calamiteitenverlof zorgverlof worden opgenomen: in eerste instantie voor de duur van twee weken. Daarna is zorgverlof in beginsel onbetaald. Als het kind niet ziek is, dan zullen met inachtneming van de beginselen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap nadere afspraken moeten worden gemaakt. Als dat niet mogelijk blijkt kan (onbetaald of betaald) verlof worden opgenomen.
Krijg ik loon als ik niet thuis kan werken?
Als thuiswerken niet mogelijk is, moet de werkgever dan toch uw salaris betalen? Ja, in beginsel wel, tenzij het niet-werken in redelijkheid voor rekening van een werknemer behoort te komen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een werknemer tegen het reisadvies van de overheid in toch naar een risicogebied op vakantie gaat en besmet raakt door het Corona-virus of in quarantaine moet.
Heb ik recht op loon als ik thuis blijf?
Bij ziekte vanwege het Corona-virus heeft een werknemer recht op loon conform de daarover gemaakte afspraken in de arbeidsovereenkomst of cao. Als een werknemer niet ziek is, maar niet in staat is om te werken vanwege bijvoorbeeld een verplichte quarantaine of reisverbod, moet de werkgever gedurende die periode het volledige loon doorbetalen. Ook als de werkgever zelf beslist om werknemers (preventief) naar huis te sturen, moet het loon worden doorbetaald. Een werknemer mag niet op eigen initiatief thuisblijven, bijvoorbeeld uit angst voor besmetting met het Corona-virus. Onder omstandigheden kan dit worden gezien als werkweigering en mag de werkgever een loonsanctie (bijvoorbeeld loonstop of opschorting van het loon) instellen als drukmiddel, maar alleen nadat de werknemer schriftelijk is gewaarschuwd. Het voorgaande kan anders zijn als er sprake is van reële concrete feiten en omstandigheden op basis waarvan de werknemer angst heeft voor besmetting, bijvoorbeeld als meerdere directe collega’s besmet zijn met Corona.
Kan de werkgever de arbeidsvoorwaarden eenzijdig wijzigen?
Indien de situatie na 24 weken niet is verbeterd en de werkgever in (ernstige) financiële problemen komt, dan kan de werkgever verzoeken dat de werknemer bijvoorbeeld (verplicht) vakantiedagen opneemt of een verlaging van het aantal arbeidsuren accepteert. Als de werknemer hier niet akkoord mee gaat, dan kan de werkgever onder uitzonderlijke omstandigheden de arbeidsvoorwaarden eenzijdig wijzigen. Dit is echter alleen het geval wanneer de werkgever daarbij een zwaarwegend belang heeft.
Mag de werkgever mij instructies geven?
De werkgever heeft het recht om een werknemer redelijke instructies te geven die vervolgens ook moeten worden opgevolgd door de werknemer, bijvoorbeeld het dragen van mondkapjes of beschermende kleding. Ook het niet in groepen samenscholen of het niet schudden van handen op het werk zijn voorbeelden van maatregelen die de werkgever op basis van zijn instructiebevoegdheid kan opdragen aan zijn werknemers.
Heb ik recht op loondoorbetaling als ik voor een ziek familielid moet zorgen?
Als een werknemer niet kan werken omdat hij een ziek familielid moet verzorgen, kan hij aanspraak maken op kortdurend zorgverlof. Tijdens deze periode heeft hij recht op doorbetaling van 70% van zijn loon. Kortdurend zorgverlof duurt per jaar maximaal twee maal de arbeidsduur per week. Dus als een werknemer 40 uur per week werkt, heeft hij in 2020 recht op 80 uur kortdurend zorgverlof. Als dit verlof is afgelopen, kan de werknemer langdurend zorgverlof opnemen. Tijdens dit verlof heeft de werknemer geen recht op loon.
Mag de werkgever mij vervangende werkzaamheden laten verrichten?
Onder omstandigheden is dit mogelijk. In de arbeidsovereenkomst of cao kan zijn opgenomen dat van een werknemer verwacht mag worden dat deze ook andere werkzaamheden zal verrichten dan zijn of haar eigen functie. Wanneer dit niet het geval is dient aan de hand van de beginselen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap en de redelijkheid en billijkheid te worden beoordeeld of er door de werkgever mag worden verwacht dat de werknemer tijdelijk andere werkzaamheden verricht.
Als de werkgever bijvoorbeeld kan aantonen dat de eigen werkzaamheden van de werknemer niet meer (volledig) voorhanden zijn of als de financiële situatie van werkgever verslechtert, dan kan aan de werknemer een aanbod worden gedaan om ander werk te verrichten. Mits dit voorstel redelijk is, mag van de werknemer worden verwacht dat hij het voorstel accepteert. Als een werknemer zonder goede redenen een redelijk voorstel weigert, dan kan de werkgever een loonsanctie instellen.
Juridische ondersteuning
Voorgaande antwoorden op de gestelde vragen kunnen per individueel geval verschillen. Het beoordelen van de rechten van werknemers blijft maatwerk en dient per individueel en aan de hand van concrete feiten en omstandigheden te worden beoordeeld.
Onze advocaten en juristen hebben jarenlange ervaring met het behartigen van de belangen van werknemers. Indien nodig kunnen wij u met raad en daad bijstaan.
Wij vinden bovendien dat iedereen, ongeacht het inkomen, gebruik moet kunnen maken van uitstekende juridische ondersteuning. Onze advocaten werken daarom ook op basis van een toevoeging (ook wel gefinancierde rechtsbijstand of pro deo genoemd), indien uw persoonlijke situatie daartoe aanleiding geeft.
Voor het maken van een afspraak om geheel kosteloos en vrijblijvend kennis te maken met ons kantoor kunt u bellen naar:
Amsterdam: 020 747 00 55
Den Haag: 070 450 03 00
Eindhoven: 040 711 30 99
Rotterdam: 010 311 55 00
Per e-mail zijn wij bereikbaar via het mailadres: [email protected].
